Η Ελαφόνησος, το γνήσιο ψαρονήσι της λακωνικής, διατηρεί αναλλοίωτη την ταυτότητα της και την αυθεντικότητα του. Η θάλασσα στην Ελαφόνησο υπήρξε πάντα το σημείο αναφοράς για την τοπική ζωή και ανάπτυξη. Η τοπική κουζίνα βασισμένη στην αλιεία και στην τοπική παραγωγή, διαμορφώνει την κουλτούρα των ανθρώπων και το χαρακτήρα του τόπου. Η Ελαφόνησος έχει τη δική της αίσθηση γεύσης και το δικό της τρόπο μαγειρικής.
Το Λαφονήσι έχει μια στιβαρή γαστρονομική παράδοση. Η μοναδικότητας της ως προορισμός είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με το ντόπιο, φρέσκο ψάρι και την τοπική κουζίνα που υποστηρίζεται από αγνά υλικά που προέρχονται από ντόπιες καλλιέργειες.
Προϊόντα της Ελαφονήσου
Ψάρια
Οι αλιεία στην Ελαφόνησο καθόρισε την ταυτότητα της τοπικής κουζίνα. Τα δύσκολα χρόνια που πέρασαν οι Λαφονησιώτες, οι στερήσεις που υφίστανται οι νησιώτικες κοινωνίες, αλλά και η λακωνική λιτότητα επηρέασαν τις διατροφικές συνήθειες των ντόπιων. Με την πάροδο του χρόνου οι συνήθειες αυτές αποδείχτηκαν ιδιαιτέρως ωφέλιμες για την υγεία, συνέβαλαν στη διαμόρφωση του χαρακτήρα του τόπου και αποτελέσαν κίνητρο για την προσέλκυση επισκεπτών. Το ψάρι και τα θαλασσινά αποτελούν καθημερινό πιάτο στο τραπέζι των Ελαφονησιωτών.
Ελαιόλαδο και ελιές
Στην Ελαφόνησο παράγεται κυρίως το ελαιόλαδο. Πάνω στο νησί καλλιεργούνται περίπου 500 στρέμματα με ελιές. Κάθε χρόνο παράγονται τόνοι λαδιού για ιδιωτική χρήση, αλλά και για χρήση στα μαγαζιά εστίασης κατά την τουριστική περίοδο. Βασικό τοπικό προϊόν είναι και οι ελιές.
Κηπευτικά και λαχανικά
Πολλοί Λαφωνησιώτες διαθέτουν εκτάσεις στις απέναντι Πελοποννησιακές ακτές όπου το έδαφος είναι εξαιρετικά γόνιμο. Εκεί καλλιεργούν σιτάρι, βρώμη, κριθάρι, όσπρια και κρεμμύδια.
Μέλι
Η φρυγανώδης βλάστηση και κύρια το θυμάρι προσφέρουν ιδανική τροφή για τις μέλισσες. Στην Ελαφόνησο υπάρχουν σε αφθονία τα μελισσοκομικά φυτά όπως το θυμάρι, το ρέικι, η φασκομηλιά, το θρούμπι και το σπάνιο φυτό, τεύκριο. Η μελισσοκομεία στην Ελαφόνησο αναπτύχτηκε τα τελευταία χρόνια. Η συνολική παραγωγή μελιού είναι περίπου 2 τόνοι τη χρονιά. Πρόκειται για εξαιρετικής ποιότητας μέλι θυμαρίσιο που ικανοποιεί περισσότερο τις τοπικές ανάγκες.
Ψωμί & παξιμάδια
Εξαιρετικές είναι οι ποικιλίες ψωμιών και παξιμαδιών, από σταρένιο, σιμιγδαλένιο ή ανάμεικτο με κριθάρι αλεύρι: εφτάζυμα (αφράτα και αρωματικά παξιμάδια, ζυμωμένα με μαγιά), παξιμάδια νηστίσιμα με γλυκάνισο και άλλα μυρωδικά.
Ντόπια πιάτα και συνταγές
Ψάρια και Θαλασσινά
Μεγάλη είναι η ποικιλία στις συνταγές των ψαρικών και των θαλασσινών. Υπέροχη σπεσιαλιτέ θεωρείται η Ψαρόσουπα, με βελούδινη γεύση και άρωμα χορταρικών. Ψάρια ψημένα στα κάρβουνα με λαδολέμονο, στο τηγάνι, αλλά και μαρινάτα. Χταπόδι μαγειρεμένο με διάφορους τρόπους, όπως καπαμά, κοκκινιστό δηλ. με πατάτες, κοκκινιστό με κοφτό μακαρονάκι, ψητό και ξιδάτο. Τα τελευταία χρόνια οι επισκέπτες της Ελαφονήσου έχουν αναδείξει και τη λαφονησιώτικη αστακομαρονάδα και γαριδομακαρονάδα.
Πίτες
Στη Ελαφόνησο οι πίτες αποτελούν ένα ξεχωριστό κεφάλαιο. Σπανακόπιτα, χορτόπιτα, τυρόπιτα και άλλες πίτες είναι η αγαπημένη ασχολία των νοικοκυρών. Οι νοικοκυρές ανοίγουν φύλο και φτιάχνουν πίτες με χορταρικά και μυρωδικά ντόπια, που συνήθως φουρνίζουν. Πίτες και χορτόπιτες κάνουν και στο τηγάνι, όπως τα γνωστά «σκαλτσούνια», μια επιρροή από τη Μάνη.
Γλυκίσματα
Γλυκά του κουταλιού, του ταψιού, κουραμπιέδες μελομακάρονα και δίπλες στολίζουν τα γιορτινά λαφονησιώτικα τραπέζια.
Χαρακτηριστικό της τοπικής κουζίνας αποτελούν τα υλικά, τα οποία προέρχονται από τις καλλιέργειες των ντόπιων τόσο στα νοικοκυριά, όσο και στις περισσότερες ταβέρνες του νησιού.