Γεωγραφικά στοιχεία – Γεωμορφολογία
Η Ελαφόνησος βρίσκεται στο νομό Λακωνίας και αποτελεί το νότιο άκρο της Πελοποννήσου. Η νήσος Ελαφόνησος βρίσκεται ανάμεσα στη Χερσόνησο του Μαλέα και τα Κήθυρα και αποτελεί κομβικό σημείο στο θαλάσσιο δρόμο από το Βορρά προς τη Δύση (ανατολικές ακτές Πελοποννήσου, Ιταλία) και από το Βορρά προς το Νότο ή την Ανατολή (Κρήτη, Αίγυπτο, κτλ), ως εκ τούτου κατέχει μείζονος σημασία στρατηγική θέση στο ευρύτερο θαλάσσιο χώρο.
Στα γεωγραφικά όρια της Ελαφονήσου περιλαμβάνονται τα χερσαία εδάφη και η παραλία της Πούντας (έναντι της νήσου) όπου βρίσκονται οι περισσότερες γεωργικές καλλιέργειες των Ελαφονησιωτών, αλλά και ο εξαιρετικής σημασίας υγροβιότοπος, η λίμνη Στρογγύλη. Η απέναντι ακτή της Πούντας, η νησίδα που μεσολαβεί, Παυλοπέτρι, τα νησιά της Παναγίας Κασέλλα, Λεπτό νησί και Πρασονήσι, καθώς και η νησίδα Αγλύφτης αποτελούν το χερσαίο μέρος της Ελαφονήσου.
Παλιότερα η Ελαφόνησος αποτελούσε χερσόνησο (αρχαίο όνομα Όνου Γνάθος). Ο λαιμός που ένωνε αυτή με την απέναντι ακτή αποκόπηκε και έτσι σχηματίστηκε το νησί. Ο λαιμός μεταβλήθηκε μέχρι σήμερα σε δίαυλο 500μ. και βάθους έως 3μ.
Αναγνωρισμένοι αυτοτελείς οικισμοί της Ελαφονήσου είναι το Κάτω Νησί και το Καπάρι (απογρ.1991), η Πούντα και η Λεύκη (απογρ.2001). Η Πούντα που βρίσκεται στην απέναντι ακτή απέχει περίπου 550μ από τη νήσο.
Η Ελαφόνησος απέχει περίπου 49 χλμ από του Μολάους, 4 ναυτικά μίλια από τα Κήθυρα με τα οποία χωρίζεται από το Στενό της Ελαφονήσου και 27 ναυτικά μίλια περίπου από το Γύθειο.
Η Ελαφόνησος έχει συνολική έκταση 22 τετ. χλμ. (18 τετ. χλμ εντός νήσου και 4 τετ. χλμ εκτός αυτής) και συνολική περίμετρο 31.2 χλμ.